Nikki Dekker
Traducción de Daniela Martín Hidalgo
A mi hermano menor le gustaba el fútbol, lo mismo que a los otros niños de la plaza, así que de pequeña tenía que jugar a menudo. No se me daba muy bien. No era pereza, sino desinterés. Podía centrarme unos minutos en el juego, después me distraía con mis pensamientos. Me quedaba quieta en el campo hasta que alguien me llamaba o un balón me golpeaba.
Me colocaron en la portería. Desde ese momento fui portera. Me apoyaba en el poste, arrancaba el polen de la hierba, me ensoñaba y meditaba.
Solo después, en el instituto, leí la palabra “guardameta” y entendí que era alguien que guardaba. Alguien que retiene el balón. Fue mágico, cómo se me abrió una puerta en la cabeza y una palabra se unió a la otra, un sonido adquirió de pronto un significado.
Para algunas cosas no hay palabras. Quien va al médico, lo sabe. ¿Es martilleante, punzante, molesto? ¿Lo siente por dentro o en la piel? Los médicos utilizan una escala de uno a diez para indicar la intensidad del dolor, pero un cirujano maxilofacial me confesó una vez que siempre sumaba tres puntos a la valoración de una mujer, porque en su experiencia minimizan el dolor propio.
¿Cuándo empezaron las molestias?
Ha vuelto a incendiarse una granja y el periódico escribe sobre la cantidad de animales muertos, sobre la pérdida económica a la que se enfrenta el ganadero. Ganado es una participio, en inglés se dice livestock: suministros vivos. Miramos un animal y decimos: sí, es un objeto que aún está vivo.
En noviembre de 1781 el capitán del navío Zong decidió lanzar a 142 personas al mar. Escaseaba el agua a bordo para llevarlos a todos con vida al Caribe. Arrojándolos por la borda, el capitán podía reclamar daños: perjuicios en la carga del buque por circunstancias externas. La aseguradora se negó y se inició una demanda judicial. No sobre el asesinato sino sobre el pago.
No es como si te despertaras un día y no hubiera nada. No es así de rápido. Te distraes un tiempo, semanas, incluso meses. Piensas: “He estado enferma mucho, mi nivel de energía está bajo”, piensas: “Mi relación está en un punto muerto, no es extraño que me sienta un poco depre”. Empiezas a pensar como en una revista femenina que parece la menstruación pero que en realidad va de respirar y relativizar (por lo demás las mejores estrategias en la menstruación). No te llama la atención que dejes los platos sucios cada vez más tiempo, que lleves el pelo en una coleta cada día, y también por las noches, de modo que nunca necesitas más que apretar el elástico, un tirón en la cabeza: “Despierta, ponte a trabajar” –y entonces te pones a trabajar, durante semanas, hasta que te abandonas un día, y después otro, hasta que te das cuenta de que tomártelo unos días con calma ya no es tu decisión, sino que ya no existe otro modo que la calma, que todo sucede titubeante y borroso como si tuvieras la cabeza llena de algodón peludo que separaras para rellenar peluches con él. Sabes que te vendría bien salir, sabes que hay personas que te quieren, pero en el fondo yace un sentimiento gris intenso que dice: en verdad todo importa un comino.
En mayo de 2008 el programa norteamericano de entrevistas Last week tonight dedicó veinte minutos a la atención a las drogodependencias en Norteamérica. Rehab debía ser un último clavo ardiendo para los adictos graves, pero en la práctica resultó un modelo de rendimiento económico[1]. Ahora que los gastos de rehabilitación están cubiertos por el seguro médico, han proliferado centros de asistencia que no ofrecen más que alojamiento y análisis de orina (un análisis de orina se reembolsa hasta los 1 500 dólares; cada día laborable un análisis así deja 381 000 dólares al año por paciente). A algunos pacientes se les ofrece droga, de modo que pueden recaer (lo que otra vez lleva a nuevos tratamientos, a dinero por tanto). Algunos mueren. Esos gastos ya no se suman.
Tres años antes el ayuntamiento de Geldermalsen se enfrentó a un problema: la recientemente planificada zona empresarial no atraía a ninguna empresa. Perderían 12,5 millones de euros a no ser que se abriera un CIE. Un Centro de Internamiento de Extranjeros da dinero, crea nuevos puestos de trabajo y da refugio a 1 500 consumidores potenciales[2].
En Estados Unidos llaman a los mataderos processing plants. El animal es procesado como carne. En YouTube pueden buscarse vídeos de estas plantas procesadoras: muchos vídeos activistas que dejan ver las atrocidades, pero también anuncios, como el de Dhopeshwar Enginering, que se publicita con sus máquinas, que pueden desangrar animales a la manera halal, y procesar/asesinar a entre 250 y 2 000 pollos por hora.
Los que fueron a dar de comer a las reses, los venados y los caballos de la reserva natural de Oostvaardersplassen hicieron antes una comida comunal con hamburguesas.
No quiero decir que sea hipócrita; no creo que exista ya una forma de actuar que no sea hipócrita. Me temo que la hipocresía no es más que una palabra mágica para cerrarle la boca a otros, pero lo que quiero decir es que existen casillas que dictan cómo tratar a otro: esclavo o persona, refugiado o ciudadano, animal o ganado.
Intenta no resistirte al dolor.
Conozco a dos mujeres que esperan desde hace un año. Se levantan cada mañana a las seis, aunque no haya nada que hacer. Ordenan la habitación, construyen una placita cerca de una iglesia en el barrio, dan un paseo, recogen golosinas para repartirlas a los niños en el pasillo. Esperan.
Esperan la carta que les diga si han obtenido un permiso de residencia, pero también la carta que les diga adónde irán en un par de meses, cuando ese CIE se cierre y las transfieran a otro lugar en los Países Bajos: quizá una roulotte en Sint Annaparochie, Frisia, o la antigua prisión en Hoogeveen, Drente.
—Soy carga —dice Alejandra—. Mercancía. Lo noto cuando me transportan.
¿Le duele solo cuando se mueve o también en reposo?
Cliqueo en una decena de páginas de WikiHow.
Cómo hacer que un concesionario de automóviles baje el precio.
No sé conducir.
Cómo configurar el Face ID.
El cometido de este página web consiste en ayudar a la gente a aprender cosas nuevas. Si debieran aprender esas cosas es una pregunta que no le corresponde a la página.
Cómo esperar con paciencia.
Ocupa el tiempo con algo distinto: correos electrónicos, un (audio)libro, música o un juego. Acepta que ahora te toca esperar, y sigue respirando profundo. Espera con otras personas. Está demostrado que esperar con otras personas ayuda, con tal de que el ambiente sea positivo y podáis hablar sobre lo que estáis esperando: por ejemplo un videojuego nuevo, o entradas para un concierto.
La escritora feminista Flavia Dzodan publica fragmentos incisivos y dolorosos sobre inmigración, política y descolonización. En su cuenta de Twitter comparte el resumen de la carga del Klein Pallas, un buque de la Compañía Neerlandesa de las Indias Orientales que en 1789 navegó hacia Batavia:
Producto: esclavo. Cantidad: 6. Especificación: hombres y mujeres. El valor de seis personas se corresponde con aproximadamente 240 kilos de miel, unos 390 kilos de madera de sándalo. Todas las proporciones están claramente anotadas en el libro de cuentas.
No se necesita demasiada imaginación para figurarse que el archivo de Excel lleno de refugiados se parecerá a este. Que en todo el mundo hay personas que calculan cuánto les cuesta o les reporta un refugiado, y en función de ello deciden cuánta gente debe irse al agua.
Convertimos este continente en una fortaleza, con puertas de acceso en Turquía, Libia y Egipto. Volamos por el mundo en vacaciones y deambulamos despreocupados por la aduana, porque obtenemos cada visa de turista solicitada. A la vez retenemos a las personas que quieren venir aquí. Tenemos nuestras políticas, debemos ser estrictos. Pero si entonces allí, a través de un agujero en la valla, llegan refugiados, probablemente tenemos en algún lugar una prisión desocupada o una zona empresarial sin urbanizar.
¿Cuándo se vuelve un estorbo una adquisición, y cuándo empujas a alguien al mar? La pregunta es tan dolorosa que no quieres ni hacértela. Aun así cada día se la responde en las decisiones que se toman, los procesos que se ponen en marcha, en las mociones que se incluyen en el orden del día, la formulación que se imprime en los periódicos, en los contratos firmados, las llamadas realizadas, los tratos cerrados.
Acepta lo que no puedas cambiar.
En la escuela tuve una amiga que era increíblemente buena en los deportes. Corrió el test de los pitidos hasta el final. Le pregunté cómo aguantaba.
—El dolor es una emoción —dijo— y puedes desconectarte de las emociones.
Es bueno permanecer en el supermercado donde se alinean alas, extremidades, lenguas y vientres cortados limpios en carteles, rosa pálidos, envasados al vacío en plásticos resplandecientes. Nada te recuerda en ellos que se trata de un cadáver.
La naturaleza es cruel y los animales no son angelitos, pero las mayores y más horrendas atrocidades las comienzan personas que aprietan un botón porque el sistema les empuja a ello; un sistema que se ha vuelto tan enorme e ineludible que no imaginamos otra maquinaria.
Necesitamos una política “humana” en materia de refugiados, dicen. Una bioindustria “humana”. Esas cosas son precisamente muy humanas. No hay ningún otro animal que críe animales de manera masiva para asesinarlos lo antes posible. No hay otros animales que encierren a otros animales unos meses en cubículos minúsculos para engordarlos, matarlos y diseminar sus cadáveres con una eficiencia asombrosa en envases al vacío bajo congéneres por completo desconocidos.
De hecho la palabra “animal” es inútil; abarca todo, de bacterias a salamandras gigantes pasando por avestruces y pulpos. Hablamos de personas y animales como si fuesen dos categorías mutuamente excluyentes. Eres una persona o un animal. Y donde se formula una oposición binaria a menudo existe una jerarquía implícita: hombre-mujer, negro-blanco, persona-animal.
Según las filósofas norteamericanas Aph y Syl Ko esta manera de pensar nos faculta para percibir a otros seres como menos humanos y justificar la violencia contra ellos. El mismo paradigma puede entonces ampliarse para categorizar a otras personas como más animales, y causarles violencia. Lo llaman black veganism: una filosofía que una la descolonización y los derechos de los animales.
Animals are inferior or nonexistent members of our moral imagination for the same reason that many humans are: they are not “human”, understood in the social sense. They are animals socially construed[3].
El dolor empeora por la anticipación de más dolor. Cuando el dolor cesa un momento, sabes que volverá y ese saber duele también.
—Todo el mundo conoce la historia del buque de esclavos Zong —dijo Syl Ko al ser invitada a la librería de Utrecht Savannah Bay—. De las personas asesinadas para ganar el dinero del seguro. Nadie dice que también había vacas a bordo, y que también se las tiró por la borda. No se escuchan las dos historias a la vez. ¿Por qué no?
Cada minuto se asesina en los Países Bajos a 1 vaca, 1 cordero, 3 terneros, 28 cerdos y 1 093 pollos. Llámalo ganadería y es una tradición cultural. Llámalo bioindustria y es una empresa que puede explotarse bien o mal. Llámalo asesinato y de repente dolerá.
La enfermedad es rentable. La violencia es rentable. El asesinato es rentable.
El dolor es sentir que algo no va bien. Cuando se te pide que lo ignores, que vivas con ello, se te pide que vivas con algo que no cuadra.
—No me gusta el fútbol —digo.
Ya no soy una niña.
Mijn broertje hield van voetbal, net als de andere kinderen op het plein, en dus moest ik als kind vaak voetballen. Ik bakte er weinig van. Dat was geen luiheid, maar desinteresse. Een paar minuten kon ik me wel op het spel richten, daarna raakte ik afgeleid door mijn eigen gedachten. Ik stond stil op het veld tot iemand mijn naam riep of een bal tegen me aan trapte.
Ze zetten me in de goal. Van nu af aan was ik de kieper. Ik leunde tegen de doelpaal, trok graspollen uit, dagdroomde en piekerde.
Pas later, op de middelbare school, las ik het woord “keeper” en begreep ineens dat het een houder was. Iemand die de bal houdt. Het was magisch, hoe er een deurtje in mijn hoofd open ging en het ene woord verbonden werd met het andere, een klank ineens een betekenis kreeg.
Voor sommige dingen zijn geen woorden. Wie naar de dokter gaat, weet dat. Is het kloppend, stekend, zeurend? Zit het vanbinnen, of op de huid? Artsen gebruiken een schaal van een tot tien om de ernst van de pijn te duiden, maar een kaakchirurg vertrouwde mij eens toe dat hij altijd drie punten optelt bij de score van een vrouw, omdat die in zijn ervaring hun eigen pijn bagatelliseren.
Wanneer zijn de klachten begonnen?
Er is weer een stal afgebrand, en de krant schrijft over het aantal dode dieren, over het financieel verlies waar de boer zich mee geconfronteerd ziet. Vee is een letter; in het Engels zeggen ze livestock: levende voorraad. We kijken naar een dier en zeggen: ja, dat is een voorwerp dat nog leeft.
In november 1781 besloot de kapitein van het schip Zong om 142 mensen in de oceaan te gooien. Er was te weinig water aan boord om iedereen levend in de Cariben te krijgen. Door ze overboord te zetten, kon de kapitein averij claimen: schade aan de scheepsvracht door externe omstandigheden. De verzekeraar weigerde, en er kwam een rechtszaak van. Niet over de moord, maar over de uitbetaling.
Het is niet alsof je op een ochtend wakker wordt en er niet meer bent. Zo snel gaat het niet. Je bent afgeleid, voor een tijdje, weken, misschien wel maanden. Je denkt: “Ik ben veel ziek geweest, mijn energiepeil is laag”, je denkt: “Mijn relatie zit een beetje in het slop, geen wonder dat ik me down voel”. Je begint te denken als een damestijdschrift dat klinkt als menstruatie maar eigenlijk over ademhalen en relativeren gaat (overigens wel de beste strategie tijdens je menstruatie). Het valt je niet op dat je de afwas steeds langer laat staan, dat je je haar elke dag in een staart draagt, en ’s nachts ook, zodat je er nooit iets anders mee hoeft dan het elastiek iets harder aantrekken, een ruk aan je hoofd: “Word wakker, ga aan het werk” – en dan ga je aan het werk, wekenlang, totdat je een dag laat zitten, en dan nog een, totdat je merkt dat het niet meer je eigen keuze is om dagen rustig aan te doen, maar dat er geen andere wijze dan rustig meer bestaat, dat alles twijfelend en wazig ge- beurt alsof je hoofd gevuld is met de pluizige watten die je uit elkaar trok om knuffels mee te vullen. Je weet dat de wereld je best kan gebruiken, je weet dat er mensen zijn die van je houden, maar aan de basis ligt een diepgrijs gevoel dat zegt: het maakt allemaal echt geen flikker uit.
In mei 2018 besteedde de Amerikaanse talkshow Last Week Tonight twintig minuten aan de Amerikaanse verslavingszorg. Rehab zou een laatste strohalm moeten zijn voor ernstig verslaafden, maar blijkt in de praktijk een verdienmodel.[4] Nu de kosten van rehab door de zorgverzekering gedekt worden, is een wildgroei ontstaan van zorgcentra die niets meer uitvoeren dan huisvesting en urinetests (een urinetest wordt vergoed tot $ 1.500; elke werkdag zo’n test levert per jaar $ 381.000 op – per patiënt). Sommige patiënten krijgen drugs aangeboden, zodat ze kunnen relapsen (dat biedt weer nieuwe behandelmethoden, en dus geld). Sommigen gaan dood. Die kosten worden verder niet verrekend.
Drie jaar eerder stond de gemeente Geldermalsen voor een probleem: het net ontwikkelde bedrijventerrein trok geen bedrijven aan. Ze zouden 12,5 miljoen euro verliezen – tenzij ze een AZC voor 1.500 man openden.[5] Een asielzoekerscentrum levert geld op, creëert nieuwe banen, en geeft onderdak aan 1.500 potentiële consumenten.
In de Verenigde Staten noemen ze hun slachthuizen processing plants. Het dier wordt namelijk verwerkt tot vlees. Op YouTube kun je zoeken naar filmpjes van die processing plants: veel activistische filmpjes die wandaden laten zien, maar ook reclames, zoals die van Dhopeshwar Engineering, dat adverteert met zijn machines die dieren halal kunnen laten doodbloeden, en 250 tot 2.000 kippen per uur verwerken/vermoorden.
De mensen die de runderen, herten en paarden op de Oostvaardersplassen kwamen bijvoeren, gingen van tevoren met z’n allen een broodje hamburger eten.
Ik wil niet zeggen dat dat hypocriet is; ik denk niet dat er nog een manier van handelen bestaat die niet hypocriet is. Ik vrees dat hypocrisie niet veel meer is dan een magisch woord om anderen de mond te snoeren, maar ik wil wel zeggen dat er hokjes bestaan die dicteren hoe je een ander moet behandelen: slaaf of mens, vluchteling of burger, dier of vee.
Probeer je niet tegen de pijn te verzetten.
Ik ken twee vrouwen die nu ruim een jaar wachten. Ze staan elke ochtend om zes uur op, ook al is er niks te doen. Ze ruimen het verblijf op, leggen een pleintje aan bij een kerk in de buurt, maken een wandeling, verzamelen snoepgoed om uit te delen aan de kinderen op de gang. Ze wachten.
Ze wachten op de brief die ze vertelt of ze een verblijfsvergunning krijgen, maar net zo goed op de brief die ze vertelt waar ze over een paar maanden heen gaan, als dit AZC gesloten wordt en zij overgeplaatst worden naar een andere locatie in Nederland: misschien een caravan in Sint-Annaparochie, Friesland, of de voormalige gevangenis in Hoogeveen, Drenthe.
“Ik ben cargo”, zegt Alejandra. “Lading. Ik hoor het wel wanneer ik verscheept wordt”.
Is er alleen pijn bij bewegen, of ook in rust?
Ik klik door een tiental pagina’s op WikiHow.
How to talk a car dealer down on price.
Ik kan niet eens rijden.
How to set up Face ID.
De missie van deze website bestaat eruit mensen te helpen nieuwe dingen te leren. Of ze die dingen zouden moeten willen leren, is een vraag waar de website zich niet toe verhoudt.
How to wait patiently.
“Spendeer je tijd met iets anders: e-mails, een (audio)boek, muziek of een spelletje. Accepteer dat je nu eenmaal moet wachten, en blijf rustig ademen. Wacht met andere mensen. Onderzoek heeft uitgewezen dat het helpt om samen met anderen te wachten, mits de sfeer positief is, en jullie met elkaar kunnen praten over waar jullie op wachten: bijvoorbeeld een nieuw computerspel, of kaartjes voor een concert”.
De feministische schrijver Flavia Dzodan publiceert scherpe, pijnlijke stukken over immigratie, politiek en dekolonisatie. Op haar Twitteraccount deelt ze het vrachtoverzicht van de Kleine Pallas, een VOC-schip dat in 1789 naar Batavia voer:
Product: slaaf. Kwantiteit: 6. Specificatie: mannelijke en vrouwelijke. De waarde van zes mensen komt overeen met ongeveer 240 kilo honing, zo’n 390 kilo sandelhout. Alle verhoudingen staan netjes genoteerd in het kasboekje.
Je hebt niet veel verbeelding nodig om je voor te stellen dat de Excelbestanden vol asielzoekers hierop zullen lijken. Dat er overal ter wereld mensen zijn die berekenen hoeveel een vluchteling hen kost of oplevert, en op basis daarvan besluiten hoeveel mensen het water in moeten.
We verbouwen dit continent tot een fort, met toegangspoorten in Turkije, Libië en Egypte. We vliegen de wereld over op vakantie en slenteren zorgeloos door de douane, omdat we ieder toeristenvisum krijgen dat we aanvragen. Tegelijkertijd houden we de mensen die hier naartoe willen komen tegen. We hebben ons beleid, we moeten streng zijn. Maar als er dan, door een maas in het hekwerk, toch vluchtelingen komen, hebben we wellicht nog wel ergens een leegstaande gevangenis, of een braakliggend bedrijventerrein.
Wanneer wordt een last een aanwinst, en wanneer duw je iemand terug de zee in? De vraag is zo pijnlijk dat je haar niet eens wil stellen. Desalniettemin wordt ze dagelijks beantwoord in de besluiten die genomen zijn, de processen die in gang gezet worden, in de moties die op de vergaderagenda zijn gezet, de formuleringen die in de kranten worden afgedrukt, in de ondertekende contracten, gepleegde telefoontjes, gesloten deals.
Accepteer wat je niet kunt veranderen.
Op school had ik een vriendin die ontzettend goed kon sporten. Ze rende de piep jestest helemaal uit. Ik vroeg haar hoe ze het volhield.
“Pijn is een emotie”, zei ze, “en emoties kun je uitzetten”.
Het is goed vertoeven in de supermarkt waar vleugels, ledematen, tongen en buiken in nette plakkaten gesneden, zachtroze, vacuümverpakt in glanzend plastic op een rijtje liggen. Niets herinnert je eraan dat dit een lijk is.
De natuur is wreed, en dieren zijn geen lieverdjes, maar de grootste, gruwelijkste wandaden worden begaan door mensen die een knop indrukken omdat het systeem ze daartoe aanzet; een systeem dat zo groot en onontkoombaar is geworden dat we ons geen andere machinerie meer kunnen indenken.
We hebben een “humaan” vluchtelingenbeleid nodig, zeggen ze. Een “humane” bio-industrie. Die dingen zijn juist ontzettend menselijk. Er zijn geen andere die ren die dieren massaal fokken om ze zo snel mogelijk te vermoorden. Er zijn geen andere dieren die dieren een paar maanden opsluiten in piepkleine hokjes om ze vet te mesten, te doden, en hun lijken met een verbijsterende efficiëntie in vacuümpakketjes onder wildvreemde soortgenoten te verspreiden.
Eigenlijk is “dier” een nutteloos woord; het beslaat alles van bacterie tot reuzensalamander tot struisvogel tot octopus. We praten over mensen en dieren alsof het twee categorieën zijn die elkaar uitsluiten. Je bent óf een mens, óf een dier. En waar een binaire oppositie wordt geformuleerd, ontstaat vaak impliciet een hiërarchie: man-vrouw, zwart-wit, mens-dier.
Volgens de Amerikaanse filosofen Aph en Syl Ko stelt precies die manier van denken ons in staat om andere wezens als minder mens te zien, en het geweld tegen hen te rechtvaardigen. Hetzelfde denkkader kan dan worden opgerekt om ook andere, meer dierlijke mensen te categoriseren, en hen geweld aan te doen. Ze noemen dit black veganism: een filosofie die dekolonisatie en dierenrechten met elkaar verenigt.
Animals are inferior or nonexistent members of our moral imagination for the same reason that many humans are: they are not ‘human’, under- stood in the social sense. They are animals socially construed.[6]
Pijn wordt erger door de anticipatie op meer pijn. Als de pijn even ophoudt, weet je dat hij terugkomt, en dat weten doet zelf ook pijn.
“Iedereen kent het verhaal van het Zong-slavenschip”, zei Syl Ko toen ze in de Utrechtse boekhandel Savannah Bay te gast was. “Van de mensen die werden ver-moord om verzekeringsgeld te verdienen. Niemand vertelt erbij dat er ook koeien aan boord waren, en dat ook die overboord zijn gezet. We kunnen die twee ver- halen niet tegelijkertijd horen. Waarom niet?”.
Elke minuut worden in Nederland 1 koe, 1 lam, 3 kalveren, 28 varkens en 1093 kippen vermoord. Noem het boerderij, en het is een culturele traditie. Noem het bio-industrie, en het is een bedrijf dat goed of slecht gerund kan worden. Noem het moord, en ineens gaat het pijn doen.
Ziekte is winstgevend. Geweld is winstgevend. Moord is winstgevend.
Pijn is voelen dat er iets niet goed gaat. Als je gevraagd wordt dat te negeren, ermee te leven, word je gevraagd te leven met iets wat niet klopt.
“Ik houd niet van voetbal”, zeg ik. Ik ben geen kind meer.
[1] Last week tonight with John Oliver: https://www.youtube.com/watch?v=hWQiXv0sn9Y
[2] “Geldermalsen dicht financeel gat met een AZC”, en NRC Handelsblad, 15 de diciembre de 2015, https://www.nrc.nl/nieuws/2015/12/15/1570799-a340954
[3] Aph Ko y Syl Ko, Aphro-ism; Enssays on pop culture, feminism, and black veganism from two sisters (2018), p. 116.
[4][4] Last Week Tonight with John Oliver: ‘Rehab’, 20 mei 2018: https://tinyurl.com/voorwerp-voetnoot-1.
[5] ‘Geldermalsen dicht financieel gat met een AZC’ in NRC Handelsblad, 15 december 2015: https://tinyurl. com/voorwerp-voetnoot-2.
[6] Aph Ko en Syl Ko, Aphro-ism; Essays on Pop Culture, Feminism, and Black Veganism from Two Sisters (2018), p. 116. El texto ha sido traducido al español por Laura Fernández y Gabriela Parada Martínez como Aphro-ismo para la editorial antiespecista Ochodoscuatro. Su contenido es de libre acceso aquí.
Nikki Dekker (1989) es escritora y autora de programas de radio en los Países Bajos. Ha colaborado en diversas revistas internacionales y de los Países Bajos y ha publicado een voorwerp dat nog leeft (Wintertuin, Ámsterdam, 2018), una colección de poemas y ensayos. Su documental radiofónico El chico de al lado y yo fue nominado el Prix Europa del Festival Europeo de Radiodifusión y su serie de podcasts sobre activismo social recibió las mejores críticas en periódicos holandeses y belgas. En la actualidad escribe el guion para un podcast de horror sobre populismo y caza de brujas mientras trabaja en su primera novela, que será próximamente publicada por la editorial holandesa De Bezige Bij.
Daniela Martín Hidalgo (1980) es traductora del inglés y del neerlandés y autora de varios libros poesía. De publicación reciente es su traducción El nacionalsocialismo como doctrina del rencor y otros escritos del escritor neerlandés Menno ter Braak.
Juntas Nikki Dekker y Daniela Martín Hidalgo pertenecen al proyecto de creación y traducción europeo Connecting Emerging Literary Artists (CELA) en su segunda edición (2019-2023): https://www.cela-europe.com/
EL NIEUWE ACÁ 